وب سايت كم بينايان و نابينايان
نهاد کتابخانه های عمومی کشور
نهاد کتابخانه های عمومی کشور
تعریف صفحه خوان screen reader
صفحه خوان ها برنامه های کاربردی هستند که آنچه را که در صفحه ی نمایش یا به طور دقیق تر در خروجی استاندارد نشان داده می شود را یا به صورت صوت یا به خط بریل تبدیل میکنند.
امروزه افراد نابینا با کمک صفحه خوان ها می توانند با کامپیوتر به سادگی کار کنند.
انواع صفحه خوان ها
1. برجسته نگار
یکی از ابزارهایی که می تواند کاربر نابینا را در دریافت اطلاعات از کامپیوتر یاری کند برجسته نگار است. در کشور ما برجسته نگار تنها نمایشگر بریلی است که تولید شده؛ شرکت پکتوس تا کنون برجسته نگار را در 3 نسخه به بازار ارزه نموده است. با اتصال برجسته نگار به کامپیوتر امکان دریافت اطلاعات از کامپیوتر برای کاربر نابینا میسر
می گردد. کار برجسته نگار این است که اطلاعاتی را که بر روی خروجی کامپیوتر قرار می گیرد را به بریل تبدیل کند تا کاربر نابینا بتواند آن را بخواند.
در حال حاضر نمونه های مختلفی از برجسته نگارها در دنیا تولید و در بازار ارزه میگردد.
2. نرم افزار کرزوایل (kurzveil)
یکی از نرم افزار های متداول تبدیل متن به گفتار کرزوایل است. این برنامه به دلیل اینکه می تواند متون را با کیفیت و صدای مطلوبی به فایلmp3 تبدیل کند از جمله مهم ترین نرم افزار های تبدیل متن به صوت محسوب می شود.
با کمک این نرم افزار می توان متون دیجیتال و اسکن شده راخواند.
3. نرم افزار jaws
یکی از بهترین و کامل ترین screen reader هایی که در دنیا وجود دارد صفحه خوان jaws است.
Jaws محصول شرکت (freedom scientific) می باشدjaws مخفف عبارت job access with speech است.
این نرم افزار برای اولین بار برای سیستم عامل داس dos طراحی شد و به محض ورود سیستم عامل ویندوز در سال1995 برای سیستم عامل ویندوز نیز به بازار ارزه شد. اولین نسخه ی مناسب با ویندوز نسخه ی 3/2 آن بود که در همان سال به بازار ارزه گردید. جاز تقریبا اکثر زبان های دنیا را پشتیبانی می کند، اما یکی از زبان هایی را که پشتیبانی نکرده است فارسی میباشد.
در حال حاضر آخرین نسخه ای که کاربران ایرانی از آن استفاده می کنند، نسخه 17 است.
4. NVDA
یکی از نرم افزار هایی که دسترسی کاربر نابینا را بدون نیاز به دیدن به میز کار کامپیوتر میسر می کند، NVDA (Non Visual Desktop Access) است.
NVDA صفحه خوانی رایگان و متن باز (open source) است که توسط nv access و با همکاری جمعی از کاربرانش تولید و توسعه داده می شود.
برخی از ویژگی های عمومی این صفحه خوان؛
1. پشتیبانی از بیش از هشتاد زبان؛
2. توانایی اجرای نرم افزار از روی حافظه های دارای USB و بدون نیاز به نصب برنامه؛
3. ترجمه ی نرم افزار به 47 زبان؛
نرم افزار NVDA با یک موتور سخن گوی چند زبانه، متن باز و رایگان به نام eSpeak همراه است.و نیز این نرم افزار بر روی همه ی نسخه های ویندوز مانند seven, xp و vista 32 بیتی و 64 بیتی قابل اجرا است.
نرم افزار NVDA همیشه در دو نسخه ی نصبی، instaler و نسخه ی قابل حمل بر روی دیسک سخت u s pportable منتشر می شود.
eSpaek
eSpaek یک موتور صوتی (synthesizer) آزاد و رایگان است که بسیاری از نرم افزار ها که متن را به گفتار تبدیل می کنند از آن بهره می گیرند. نکته ای که باعث محبوبیت این synthesizer شده این است که سازنده ی اولیه ی آن به این نکته که eSpaek بتواند انعطاف زیادی برای پذیرش زبان های مختلف داشته باشد توجه داشته است. با موفقیتی که eSpaek توانست به دست آورد به عنوان tts رسمی سیستم عامل لینوکس قرار گرفت.
ویژگی ها:
یک موتور صوتی سریع و کم حجم است که با بیشتر سیستم عامل ها مانند ویندوز، لینوکس، اندروید و یونیکس به خوبی کار می کند.
به دلیل انتشار نسخه های جدید این برنامه همیشه با نسخه های جدید سیستم عامل ها و برنامه های مشهور هماهنگ است.
همچنین با بسیاری از نرم افزار های صفحه خوان screen readers به سادگی کار می کند.
synthesizer چیست؟
synthesizer یا موتور صوتی برنامه ایست که متن را به گفتار تبدیل می کند که از آن به text-to-speech تبدیل متن به گفتار نام برده می شود.
به کمک موتورهای صوتی صفحه خوان ها میتوانند متن را به صوت تبدیل کنند.
به طور کلی در تولید synthesizers موتورهای صوتی سعی شده به پارامتر هایی مانند کشش زبانی واژه ها و منحنی پیچ گفتاری توجه شود.
دلیل این امر بهبود کیفیت گفتار میباشد که توجه به نکات فوق باعث می شود صدای استخراج شده طبیعی و انسانی به نظر آید.
در حال حاضر یکی از مشهورترین موتور های صوتی که از زبان فارسی پشتیبانی می کند eSpaek می باشد.
صفحه خوان جاز هم از موتور صوتی elequence به عنوان synthesizer اصلی خود استفاده می کند. این tts صدایی با کیفیت مطلوب و طبیعی دارد.
همچنین مایکروسافت ویندوز نیز یک موتور صوتی به نام naratur دارد.