نویسنده: امیر سرمدی

مقدمه

     خواندن، دسترسي به اطلاعات و يادگيري از بخشهاي لاينفك زندگي است. بدون اينها فرد در تحصيل، شغل و يادگيري روزانه بسيار محدود مي شود. به نظر مي رسد بارزترين صفت در ميان ابزارهاي عصر فناوري، صفت تلفيقگري باشد. انسان همواره مي کوشد ابزاري بدست آورد تا با استفاده از آن به همه نيازهايش دست يابد: از رباط هاي پيشرفته گرفته تا لوازم خانگي چندکاره و موبايل هاي همه کاره. اين همان چيزيست که آلدوس هاکسلي در رمان خود با عنوان ‘دنياي قشنگ نو’ از آن خبر داده بود، تا آنجا که در اتوپياي او حتي توليد انسان هم مکانيزه و ماشيني خواهد شد. ما اين پديده را در عرصه کاري خود نيز شاهد هستيم که چگونه يک کتابخانه کهن شامل الواح گلين و پوستينه ها تکامل خود را در قالب کتابخانه هاي سنتي، مکانيزه، الکترونيکي، ديجيتالي و مجازي پيموده است.

     اما عصر ديجيتالي ما را با گونه جديدي از منابع روبرو ساخته است که به ناچار مجبوريم آنها را تلفيقنامه بناميم پسوند ‌« نامه » همچون پيشوند biblio در زبان انگليسي ميل ترکيبي بالايي دارد تا جايي که کتابي با عنوان ‌« فرهنگ نامه ها » براي آن منتشر شده است. منظور ما از تلفيقنامه، بيشتر به تلفيق محتوايي اشاره دارد تا تلفيق قالبي (مثلا تلفيق متن، صدا و تصوير). به عنوان      مثالي از اين دست مي توان به وردنت (Word Net) اشاره کرد که نوعي انتولوژي و تلفيقي از يک واژه نامه و اصطلاحنامه است و يا تاپيک مپ (topic map) که تلفيقي از واژه نامه، اصطلاحنامه و نمايه نامه است. دانشمندان به اين نتيجه رسيده اند که استفاده از اين محمل هاي جديد در عرصه پاسخگويي به سوالات، جامع تر و مانع تر عمل مي نمايد. به عنوان يک نتيجه از اين بحث شايسته است متخصصين در حوزه هاي ادبيات فارسي، کتابداران و اطلاع رسانان، مهندسين علوم رايانه و متخصصين موضوعي جهت ايجاد تلفيقنامه هايي از اين دست براي هر حوزه اقدام نمايند و شکاف هاي موجود در اين عرصه را که در بازيابي اطلاعات دخالت فراوان دارد (به ويژه در اين عصر که با آلودگي اطلاعات يا همان سرريزي اطلاعات مواجه هستيم) بپوشانند. يكي از فن آوريها ي مهم در اين زمينه استفاده از نرم افزار ها و پلير هاي ديزي براي رفع اين مشكل مي باشد. ديزي با تلفيق متن، صدا و تصوير كمك مي كند تا بتوانيم در عصر هجوم اطلاعات دسترسي آسان و سريع به هر دانشي را داشته باشيم.

     ديزي استانداردي بين الملي براي ‌« مطالعه به روشي آسان » مي باشد.

 تعريف

Daisy چيست؟

Daisy مخفف چهار واژه

• Digital
• Accessible
• Information
• System

     يعني سيستم اطلاعات قابل دسترس ديجيتال مي باشد.

     مفهوم اصلي DAISY درواقع ازاين مفهوم بر مي آيد كه افرادي كه قادر به خواندن متن نيستند نيز بتوانند به آساني مانند افراد بينا با دسترسي به فايل صوتي متن قابليت مرور بر روي متن را داشته باشند.

     در آغاز، اوايل ۱۹۹۰، حرف ‘A’ در ‘Daisy’ نشاندهنده كلمه ‘Audio’ بود. بعد از وقايع بسيار، مفهومِDAISY از يك صوت ديجيتالي ساده فاصله گرفت و در حقيقت تبديل به استانداردي براي ‌« مطالعه به روشي آسانتر » شد.

كنسرسيوم بين المللي

     كنسرسيوم ديزي از ۱۲ عضو و ۵۱ سازمان عضو همراه و ۲۳ دوست در سرتاسر جهان تشكيل شده است كه هر كدام متعهد به در اختيار گذاشتن اطلاعات براي همه افراد و اقتباس و اجراي استاندارد ديزي هستند.

     كنسرسيوم ديزي با كنسرسيوم وب گسترده جهاني (World Wide Web) يعني W3C كه بدنه مجموعه استاندارد هاي اينترنت است، همكاري نزديكي دارد. استاندارد ديزي، مبتني بر استاندارد هاي موجود و يك برنامه كاربردي از آنهاست كه شامل:

• XHTML
• XML
• Synchronized Multimedia Integration Language(SMIL)

SMIL     از Daisy پشتيباني مولتي مديايي مي كند. اسميل است كه عناصر كتاب را به هم متصل مي كند و در واقع چيزيست كه در نهايت مرور بر روي متن را آسان مي كند و ديزي را ‌« روشي براي مطالعه ي آسانتر » مي كند. اسميل به چسبي مي ماند كه همه آنها را كنار هم نگه مي دارد.

چه چيزي يك كتاب را تبديل به كتاب ديزي مي كند؟

     كتاب ديزي(DAISY Book) هست :

     ديجيتال(D)

     تركيب فايل هاي ديجيتالي كه يك كتاب ديزي را شامل مي شود بايد با استاندارد پيشنهادي و اجرايي مطابقت داشته باشد، DAISY 2. 02، يا با اخير ترين استاندارد DAISY/lN ISO.

     خواندن بصورت آنالوگ، خطي و بسيار ناكارآمد مي باشد. كتاب ديزي به خواننده اين امكان را مي دهد كه در طول صفحات كتاب حركت كند و به سرعت و آسان به نقطه مورد نظر برسد. به اين عمل مرور كردن كتاب گويند.

قابل دسترس(A)(Accessible)

     ديزي به هدف قابل دسترس بودن از پايين به بالا، طراحي شده است. اين بسيار روشن بود كه ضبط هاي آنالوگ نيازهاي يك مطالعه ي آسان را برآورده نمي كرد. دسترسي به محل هاي خاص در كتابها، زشتي كاست، كيفيت صدا بعلاوه ي بسياري از مسائل ديگر سبب شد تا كتابهاي سخنگو به سمت پلت فرم ديجيتالي پيش روند. اما كتاب سخنگوي ديجيتالي همه مسائل را نمي توانست حل كند، بخصوص مسائل دسترسي و حركت از يك نقطه به نقطه ديگر از كتاب.

اطلاعات (Information (I))

     درزمانه اطلاعات، دسترسي به اطلاعات حق اساسي انسان است. از جرج كرسچر به سازمان ملل متحد، بانگكوك ۲۰۰۲٫

     بين ۳% تا ۵% از متون چاپي در سطح جهان به صورت قابل دسترس منتشر مي شود.

سيستم(System(SY))

     ديزي بدليل قابل دسترس بودن و رفع نياز اطلاعاتي افرادي كه نمي توانند متون چاپي را بخوانند تبديل به سيستمي بين المللي اي مبتني بر استاندارد بين المللي شده است.

     بطور خلاصه…

     ديزي:

• قابل دسترس بودن براي افرادي كه توانايي خواندن متون چاپي استاندارد را ندارند.
• قابل مرور، به خواننده اين امكان را مي دهد كه از تيتر به تيتر ديگر، از صفحه اي به صفحه ي ديگر، ازپاراگرافي به پاراگراف بعدي، از عبارتي به عبارت ديگر و يا از واژه اي به واژه ي ديگر حركت كند.
• قابل مرور، فراهم كردن دسترسي مستقيم به نقاط خاص از قبيل صفحات.

     كتاب ديزي با توجه به نوع آن و سيستم خواندني مورد استفاده، قابليت جستجو دارد. كتاب ديزي هميشه بر استاندارد ديزي منطبق است.

انواع كتاب هاي ديزي

     بطور كلي شش نوع كتاب ديزي وجود دارد كه چهار نوع آن به ما امكان دسترسي پيشرفته و امكان داشتن صداي انسان يا صداي سنتز شده از طريق لينك هاي ميان فايلهاي صوتي ديجيتالي و فايلهاي متني نشاندار را مي دهد. اين لينك ها هستند كه به خواننده امكان دسترسي به درون ساختار كتاب را مي دهند.

شش نوع كتاب ديزي

• نوع اول : صوتي كامل تنها با دسترسي به عنوان

     اين يك كتاب سخنگوي ديجيتالي بدون ساختار قابل مرورمي باشد كه تنها عنوان كتاب سخنگوي ديجيتالي قابل دسترس مي باشد-فقط محتواي يك صوت خطي . دسترسي مستقيم به نقاط درون كتاب سخنگوي ديجيتالي ممكن نيست.

• نوع دوم : صوتي كامل تنها با مركز مرور

     در اينجا ساختار كتاب سخنگوي ديجيتالي را داريم. اين ساختار دو بعدي است كه امكان حركت ترتيبي و سلسله مراتبي را مي دهد. در بسياري از موارد، ساختار اين نوع از DAISY كتاب سخنگوي ديجيتالي شبيه فهرست محتواي چاپي اش است. برخي از اين محصولات امكان حركت صفحه به صفحه را هم مي دهند.

• نوع سوم : صوتي كامل با مركز حركتي و بخشي از متن

     در اينجا كتاب سخنگوي ديجيتالي با ساختاري مانند بالا بعلاوه ي چند متن اضافي. اجزاء متن اضافي زماني مفيد است كه جستجوي كلمات كليدي و دسترسي مستقيم به متن لازم است، بطور مثال ايندكس، واژه نامه و غيره. صوت و بخشهاي مختلف متن با هم هما هنگ مي شوند.

• نوع چهارم : صوتي كامل و متن كامل

     در اينجا كتاب سخنگوي ديجيتالي با ساختار و متن كامل و صوت محدود وجود دارد. صوت و كل متن با هم هماهنگ شده اند. از اين نوع براي توليد بريل استفاده مي شود.

• نوع پنجم : متن كامل و چند صوت

     در اينجا كتاب سخنگوي ديجيتالي با ساختار؛متن كامل و چند صوت محدود وجود دارد. ازاين نوع كتاب سخنگوي ديجيتالي براي فرهنگ لغاتي كه تلفظهاي آن در آن قرار دارند، استفاده مي كنند. طبق دسته بنديهاي قبلي در اينجا هم متن و صوت به هم لينك شده اند.

• نوع ششم : متن و بدون صوت

 طبق مقاله:

Using digital technology to improve access to learning
Gwenn Mc Creath^, and Jamie Cuthbert son
RNIB Scotland, Dunedin House, 25 Ravelston Terrace, Edinburgh EH4 3TP, United Kingdom
Available online 6 October 2005.

     در اينجا كتاب سخنگوي ديجيتالي، مركز حركتي و متن الكترونيكي ساختمند/نشاندار را دارد. هيچ صوتي وجود ندارد. از اين فايل براي توليد بريل استفاده مي شود.

     آيا اين يك كتاب است و يا يك تجربه ي خواندني مولتي مديا مي باشد؟

• تقريبا ۵۰۰ سال پيش كتابهاي چاپي بوسيله انتشارات گاتنبرگ در دسترس عموم قرار گرفت.
• كتاب سخنگوي قديمي (دهه ي ۱۹۳۰) يك بازنمود آنالوگي از نشر چاپي مي باشد.
• كتاب سخنگوس ديجيتالي ديزي (DTB) يك بازنمود مولتي مديا يي از نشر چاپي مي باشد.

     بريل اولين پيشرفت در زمينه ايجاد دسترسي به كتابهاي چاپي براي نابينايان بود. ديزي دومين بود و در اين نقطه در واقع استاندارد قابل دسترس نهايي براي تمام اطلاعات خواندني مي باشد.

     كتاب سخنگوي ديجيتالي ديزي ميان انواع مديا هاي زيرانطباق برقرار مي كند:

• صوت: صداي انسان يا توصيف گفتار سنتز شده از واژه چاپي
• متن: متن الكترونيكي (مبتني بر XML) از انتشارات
• تصويرها
• ويدئو (تحت توسعه)

 مفاهيم مركزي : ساختار و حركت

ساختار

     ساختار متن منتشر شده حداقل دو بعد متوالي و سلسله مراتبي دارد.

حركت

     شما چگونه از كتاب مرجع استفاده مي كنيد، كتاب باغباني يا آشپزي…

     صفحه به صفحه يا به نقطه خاصي در كتاب مي رويد تا بخش مورد علاقه تان را بخوانيد؟ حركت در طول كتاب سخنگوي ديجيتالي ديزي به دو روش تعريف شده است، حركت كلي و حركت موضعي.

1.        حركت كلي

     حركت به نقطه خاصي از كتاب مثل يك فصل، بخش، صفحه، يا فهرست.

2.        حركت موضعي

     حركت درون عناصر متن مثل يك ليست يا جدول يا درون رنج كوچكتري از عناصر متن از قبيل گروهي از واژه ها، جملات يا پاراگراف ها.

اهداف كنسرسيوم ديزي

     هيئت ما قرار است استاندارد هاي ديزي بين المللي، استراتژيهاي اجرايي و تكنولوژي ها را توسعه، يكپارچه و ارتقا دهد تا برا ي افرادي كه با خواندن متون چاپي مشكل دارند قابليت دسترسي كلي به اطلاعات را فراهم كند. اين امكان بوسيله زنجيره اي از ناشران، دولتها و كتابخانه ها بصورتيكه براي جامعه گسترده تري نيز مفيد باشد، فراهم مي شود.

     كنسرسيوم ديزي برا ي دسترسي جهاني به انتشارات، چه محتواي چاپي چه الكترونيكي، به فرمت ديزي كار مي كند.

     كنسرسيوم توجه خاص به كاربرد استاندارد هاي ديزي در كشورهاي در حال توسعه و تشويق آنها دارد.

اهداف

• استاندارد ها
• ابزار
• پشتيباني، اطلاع و اجراي جهاني
• كتابخانه، وام دهي و تبادلات بين المللي
• كشورهاي در حال توسعه
• ارتباط

     اصطلاحات حركت، ساختار، روش معنادار و مفيد براي دسترسي به اطلاعات و ديگر اصطلاحاتي كه تجربه ي خواندني ديزي را تقويت مي كنند، به نظر از طريق نيازهاي مطالعه ي آموزشي يا پيشرفته بكار گرفته مي شوند. اما كتابهاي سخنگوي ديجيتالي ديزي و سيستم هاي خواندني نيازهاي خواننده ي پيشرفته را با نيازافرادي كه روش بسيا رآساني برا ي خواندن مي خواهند را با هم تطبيق مي دهد. بيش از ۹۵% از كتابهاي ديزي در يك Cd قرار مي گيرند. يك شخصي كه مهارتهاي تكنيكي محدودي هم دارد مي تواند با فشردن يك كليد كتاب ديزي را اجرا كندو با همان دكمه خواندن كتاب را متوقف مي كند. برخي از سيستم هاي خواندن ديزي رايج فانكشني به نام Sleep دارند كه مي توان آن را تنظيم كرد تا بعد از يك دوره ي زماني مشخص شده دوباره اجرا شود. اگر خواننده متوقف شود، daisy player بعد از يك دوره ي زماني متوقف مي شود. تمام سيستم هاي خواندن ديزي آخرين نقطه اي كه خوانده شده است را در حافظه نگه مي دارند. و اين اطلاعات را براي چندين كتاب نگه مي دارند.

كاربردي بودن براي رفع نيازها

‌     « يك دكمه براي فشار » از جهت ديگر، برخي از كاربرد هاي پيشرفته ي كتابهاي سخنگوي ديجيتالي ديزي شامل : نشان گذاري، جستجوي كلمه، رفتن به كاركرد هاي صفحه و بالا بردن و پايين بردن صوت بدون تحريف صدا.

شنوندگان بالقوه ي ديزي

• تمام دوره ها، تمام اهداف
• پيش-دبستاني
• مدرسه ابتدايي و دبيرستان
• دوره اشتغال
• بازنشستگي
  • افرادي كه نمي توانند از چاپ استاندارد استفاده كنند
• كم بينايي يا نابينايي
• ناتواني هاي شناختي
• ناتوانيهاي فيزيكي كه توانايي فرد را در نگهداري كتاب چاپي محدود مي كند

سوؤالات ديزي

     در چه مكانهايي افراد مي توانند كتابهاي سحنگوي ديجيتالي ديزي را بدست بياويند؟

از كجا مي توانيم player ها را بدست بياوريم و هزينه ي آنها چقدر مي باشد؟

     يكي از اهداف كنسرسيوم ديزي انتقال استاندارد ديزي به يك مسير اصلي است. اولين مراحل گذشته است. وقتي ناشران مسير اصلي اقدام به ساخت كتابهايشان در قالب ديزي مي كنند، به درصد دسترسي به نوشته هاي خواندني اضافه خواهد شد و ما به هدف خود خواهيم رسيد. اطلاعات قابل دسترس خواهد بود.

     مقدار زيادي از اطلاعات درباره ي كتابهاي سخنگوي ديجيتالي ديزي، استاندارد ديزي، و سيستم هاي خواندن ديزي(پلير هاي سخت افزاري و نرم افزاري) در وب سايت ديزي در دسترس است.

     سيستم اطلاعاتي قابل دسترس ديجيتالي (ديزي) قالبي بر مبناي استاندارد W3C مي باشد كه از اپليكيشن هاي SGML، XHTML 1.0 و SMIL تعريف شده است. بصورت ANSI/NISO Z39. 86-2005 استاندارد شده است. كتاب هاي ديزي فوايد كتابهاي صوتي منظم را دارد، اما در اينجا مي توان روي صفحات حركت كرد و همزمان متن را با صوت مي تواند نمايش دهد.

كاربردها:

     اين قالب ديزي براي فرهنگهاي لغت بسيار كاربرد دارد . چون يك فرهنگ لغت بصورت كتاب صوتي كارايي چنداني ندارد و بايد امكان جستجو و حركت روي كلمات و صفحات را داشته باشد كه ديزي اين امكان را به ما مي دهد.

فوايد اصلي

1.        قابليت حمل

2.        قابليت دسترسي

3.        قابليت كاربري

4.        قابليت سازگاري

 آمار

     در جهان بيشتر از ۱۲۵۰۰۰ كتاب ديزي توليد شده است.

     استاندارد ديزي قابليت انعطاف و امكاناتي را ارائه مي دهد كه قبلا ممكن نبوده است. شما مي توانيد به يك كتاب ديزي روي كامپيوتر يا نوت بوك خود گوش دهيد و حتي مي توانيد به يك كتاب صوتي ديزي با يك پلير سخت افزاري مناسب در خانه يا در سفر گوش كنيد.

1.        قابليت حمل

     يك كتاب متوسط شامل ۱۰ كاست يا ۱۲ سي دي مي شود. ديزي يك قالب فشرده است كه مي تواند روي يك سي دي قرار گيرد. بالاي ۵۰ ساعت صوت روي يك سي دي قرار مي گيرد كه معادل ۳۰ كاست استاندارد مي باشد.

     حتي مي توان بيش از يك كتاب را در يك سي دي جا داد.

2.        قابل دسترس

     ديزي به خواننده امكان مي دهد كه به داخل ساختار كتاب دسترسي داشته باشد. امكان دسترسي به عناويني مثل فصل ها و زير فصل ها، زير نويس ها و اعلان ها يي مثل شماره صفحات خواهد داشت.

3.        قابليت كاربري

     با داشتن پلير بطور مثال اين امكان را داريد كه مستقيما به فهرست محتوا دسترسي داشته باشيد. زمانيكه عنوان مورد دلخواه را يافتيد مي توانيد به آن صفحه برويد.

     پلير همه مشخصه هاي معمول از قبيل كنترل هاي play/stop، بلندي صدا ؛ سرعت را هم داراست.

     از ديگر مشخصه هاي مفيد، مشخصه نشان گذاري با قابليت قرار دادن چند نشان گذاري مثل دكمه ي ‌« من كجا هستم؟ » برا ي يافتن مكان خود در كتاب مي باشد.

     همچنين مي توانيد اطلاعات را از كتاب استخراج كنيد. تعداد صفحات، حجم
آن ها، ميزان جلو رفتن تا رسيدن به انتهاي كتاب.

     تمام كاركرد هاي پلير صدادار هستند.

     پلير ديزي همچنين يك سي دي پلير قابل دسترس كامل است. هم موزيك و هم كتابهاي صوتي تجاري را مي توانيد با آن گوش دهيد ولي اجازه ي حركت بر روي متون كتاب را نمي دهد ولي با ديزي مي توان اين كار را انجام داد.

4.        قابليت سازگاري

     برخي از سازمانهاي سخنگوي انگليسي بزرگ كه بر استاندارد ديزي منطبق هستند:CNIB، RNIB، RNZFB، RFB&D، كتابخانه كنگره امريكا و NILS .

     بسياري از سازمانهاي غير انگليسي نيز در جامعه ما با اين استاندارد منطبقند مثل سوئد، دانمارك، سوئيس، هلند، آلمان، ژاپن، اسپانيا و بسياري از مناطق ديگر در اروپا و آسيا.

آمار

     كتابخانه ي CNIB در كانادا در جولاي سال ۲۰۰۴ بطور كل توليد كتاب ها و
مجله هاي صوتي روي كاست را متوقف كرد و همه را به قالب ديزي در آورد كه هم روي سي دي و هم آن لاين قابل دسترسي مي باشد. تمام گروه هاي سني از كتابها به اين فرمت استفاده مي كنند و براي آنها بسيار كارامد بوده است. اين كتابخانه هزاران كتاب ديزي روي سي دي دارد و به اين مجموعه هر ساله اضافه مي شود. بالاتر از ۷۰۰۰۰عنوان موضوعي و بالاتر از ۳۵۰۰۰۰ كتاب به فرمت ديزي در اين كتابخانه موجود است.

     در سال ۲۰۰۶ از اين كتابخانه در خواست۱٫ ۸ ميليون كتاب شد كه يا از طريق پست و يا آن لاين به افراد تحويل داده شد. در واقع تقريبا هر ۱۰ دقيقه يك كتاب ديزي. ۲۰ درصد كتابهاي جديد به مجموعه عناوين كتابهاي بچه ها اضافه شد.

     بيشتر از ۱۰۵۰۰۰ كانادايي با ناتواني بينايي يا خواندن متون چاپي، توانستند به اين تكنولوژي و بسياري از كتابها دسترسي داشته باشند.

     دو شركت به نام هاي VisuAide در كانادا و Plextor در ژاپن پلير هاي سخت افزاري ديزي را توليد مي كنند. سي دي مي تواند تا ۴۰ ساعت گفتار را به فرمت فشرده mp3 در خود نگه دارد.

     استاندارد ديزي در بسياري از كشورها بكار گرفته شده است و بر نامه هاي تبديل و توليد تحت انجام، است.

• در ژاپن ۱۰۰۰۰ كتاب از فرمت آنالوگ به فرمت ديزي تبديل شده است. اكنون ۵۰۰ مركز در سرتاسر ژاپن به توليد كتابهاي ديزي مشغولند.
• از نوامبر ۲۰۰۰ تمام توليدات كتابخانه سوئدي، كتابهاي سخنگو و بريل، به فرمت ديزي در آمدند كه حدودا ۲۵۰۰ كتاب در هر سال مي شد. همچنين، در سوئد كتابهاي دانش آموزاني با ناتواناييهاي خواندن متون چاپي بر روي سي دي منتشر شدند.
• موسسه ملي رويال براي نابينايان (UK) در آوريل ۲۰۰۲ اقدام به توليد كتابهاي ديزي كرد.
• مجموعه RNIB DAISY با ۲۵۰۰ كتاب شروع كرد و هر ماه ۵۰۰ كتاب را به فرمت ديزي در آورد.
• بسياري از اين كتابها از فرمت آنالوگ به فرمت ديزي در آمدند و تنها ۱۰ درصد از عناوين كتابها جديد بودند.

     در كنفرانسي در۱۹ نوامبر ۲۰۰۴ بيل گيتس، مدير عامل مايكرو سافت، درباره مزاياي استاندارد ديزي سخن گفت و اينكه بايد تمام كتابها و مجلات را براي سهولت دسترسي به ساختار آنها از فرمت آنالوگ به فرمت ديزي در آورد.

     طبق مصوبه شوراي عالي انقلاب فرهنگي كه به شرح زير مي باشد و بر طبق ماده ۱ به منظور رواج زبان فارسي و گسترش حوزه ي قلمرو آن در داخل و خارج از كشور استاندارد ديزي و فراهم آوردن كتابها و مجلات و روزنامه ها به فرمت ديزي مي تواند بسيار كارآمد باشد. بخصوص آشنايي بيشتر فارسي زبانان خارج از كشور با زبان فارسي كه امر بسيار مهمي مي باشد با مجهز شدن كتابخانه ها و كليه ي متون چاپي به فرمت ديزي تا حد زيادي امكان پذير مي باشد. زيرا با اين فرمت، خوانندگان به ساختار انواع كتابها مثل دايرة المعارف ها، اشعار بزرگان ايراني، رمان ها و كتابهاي علمي، اجتماعي، سياسي دسترسي آسان خواهند داشت بعلاوه همزماني متن و صوت مي تواند در آشنايي هر چه بيشتر آنان با زبان فارسي ياري دهنده باشد.